کتاب‌های فارسی: [farsibooks] Fwd: خبرنامه وب‌سایت رادیو فردا

---------- Forwarded message ----------
From: <radiofarda@list.radiofarda.com>
Date: 2010/7/23
Subject: خبرنامه وب‌سایت رادیو فردا - 2010/07/23 07:10:13 ب.ظ

خبرنامه وب‌سایت رادیو فردا

2010/07/23 07:10:27 ب.ظ

گزارش‌ها و تحلیل‌ها از ایران و جهان

تازه‌ترین فیلترشکن رادیو فردا:

sandaliehzard.com

سياسی

کارل بيلد، حامی سوئدی ايران
ماتس تونهاگ، روزنامه نگار و مفسر سوئدی، می نویسد کارل بیلد، وزیر خارجه این کشور از جمهوری اسلامی ایران حمایت می کند و حتی سعی کرده که مذاکرات و تصميم گيری اتحاديه اروپا برای تحريم ايران را به بن بست بکشاند. ادامه

روزنامه وال استريت جورنال در بخش ديدگاه های خود مطلبی دارد به قلم ماتس تونهاگ، روزنامه نگار و مفسر سوئدی که ضمن نقد مواضع و سياست دولت سوئد در قبال ايران از وزير خارجه اين کشور نيز به خاطر آنچه که وی آن را «حمايت و پوشش ديپلماتيک» از ايران توصيف می کند به شدت انتقاد می کند. ماتس تونهاگ در مقدمه مطلب خود در روزنامه وال استريت جورنال حکومت ايران را بزرگترين خطر برای خاورميانه و جهان توصيف کرده و می افزايد که محمود احمدی نژاد رييس جمهور ايران که منکر وقوع نسل کشی يهوديان است بارها اسرائيل را به نابودی کامل تهديد کرده است. گروههای دست نشانده ايران مثل حزب الله و حماس نيز اين دشمنی و تهديد را تشديد کرده و خود حکومت ايران نيز در پی دستيابی به سلاح های هسته ای است.نويسنده سپس می پرسد که چرا با وجود همه اين تهديدها دولت سوئد از ايران حمايت می کند؟ در شرايطی که تمام دمکراسی های غرب با اعمال فشار به ايران می خواهند که برنامه های هسته ای آن کشور متوقف شود کارل بيلد در اين زمينه تزلزل نشان می دهد. او حتی سعی کرده که مذاکرات و تصميم گيری اتحاديه اروپا برای تحريم ايران را به بن بست بکشاند.به نوشته تحليلگر سوئدی وزير خارجه اين کشور در وب لاگ شخصی خود تحريم های مصوب شورای امنيت را زير سئوال برده و از توافقنامه تهران با ميانجيگری برزيل و ترکيه حمايت کرده است. اين در حالی است که سازمان ملل متحد با آن توافق مخالفت کرد چون بر توقف برنامه های هسته ايران هيچ تاثير نخواهد داشت.ماتس تونهاگ در ادامه تحليل خود در روزنامه وال استريت جورنال می نويسد در فضای سياست سوئد سازمان ملل متحد نقش بسيار مهم و حتی مقدسی دارد و انتقاد و يا مخالفت با تصميمات اين نهاد يک نوع کفر تلقی می شود. در عين حال سوئد از کشورهايی است که هميشه مدافع توسعه دمکراسی بوده و مسلما يک ايران دمکراتيک می تواند به کاهش تنش در منطقه کمک کند. اما کارل بيلد وزير خارجه سوئد همچون باراک اوباما، رييس جمهور آمريکا، به شکل فعالی از اپوزيسيون دمکراتيک ايران دفاع نکرده و حتی مسائلی مثل حقوق بشر و يا آزادی های مذهبی را در آن کشور جدی نمی گيرد.نويسنده يادآوری می کند که زمانيکه يک نماينده پارلمان سوئد از دولت خواست که به سرکوب مسيحيان در ايران اعتراض کند، وزير خارجه وعده داد که اين موضوع از طريق شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد دنبال خواهد شد. اما حقيقت اين است که اين شورا ضعيف ترين و بی خاصيت ترين نهاد سازمان ملل متحد است و هيچگاه نتوانسته کار مهمی در زمينه نقض حقوق بشر در ايران انجام دهد.این روزنامه نگار سوئدی سپس اشاره می کند که تزلزل و کم کاری وزير خارجه سوئد در اعمال فشار به حکومت ايران با سابقه درخشان وی در مبارزه با ديکتاتوری و گسترش حقوق بشر در تناقض است.کارل بيلد در دورانی که کمتر کسی به اين نکته توجه داشت با ديکتاتوری حاکم بر اتحاد شوروی سابق مبارزه می کرد. او به عنوان نماينده ارشد سازمان ملل متحد در امور ناحيه بالکان ثابت کرد که سياستمداری است متعهد به دمکراسی ، حقوق بشر و بنای ملل و کشورهای نوپا. اما وقتيکه نوبت به خاورميانه و ايران می رسد آقای بيلد در برخورد با اکثر رژيم های ديکتاتوری منطقه نرمش نشان می دهد ولی در برخورد با تنها رژيم دمکراتيک اين منطقه يعنی اسراييل بسيار سخت گير است.نويسنده می افزايد که وزير خارجه سوئد در مورد مطالب ضد اسرائيلی که در مطبوعات سوئد منتشر می شود هيچ موضعی نمی گيرد. او به هنگامی که سوئد رياست دوره ای اتحاديه اروپا را برعهده داشت يک سفر از پيش برنامه ريزی شده خود به اسراييل را لغو کرد. اما درست چند ماه بعد او با کمال خشنودی به سوريه سفر کرد که يکی از بدترين رژيم های ديکتاتوری منطقه و متحد نزديک حکومت ايران است.

نماینده مجلس: ارتباط مجلس و دولت قطع است؛ دولت مصوبات خود را نمی‌فرستد
یک نماینده مجلس روز جمعه ضمن اشاره به این که ارتباط مجلس و دولت ایران قطع شده است اعلام کرد که دولت محمود احمدی‌نژاد به دروغ می‌گوید که مصوبات خود را برای مجلس می‌فرستد. ادامه

یک نماینده مجلس روز جمعه ضمن اشاره به این که ارتباط مجلس و دولت ایران قطع شده است اعلام کرد که دولت محمود احمدی‌نژاد به دروغ می‌گوید که مصوبات خود را برای مجلس می‌فرستد. محمدرضا خباز، نماینده کاشمر و عضو هیئت تطبیق مصوبات با قوانین و مقررات، به خبرگزاری کار ایران، ایلنا، گفت که دولت دهم در سه ماه گذشته تنها دو مصوبه خود را برای بررسی به مجلس شورای اسلامی فرستاده است. این در حالی است که بر اساس اصل ۱۳۸ قانون اساسی جمهوری اسلامی دولت موظف است کلیه تصویب‌‌نامه‏ها و آیین‌‌نامه‌ها و مصوبات‏ کمیسیون‌های تشکیل شده در دولت را برای بررسی به مجلس شورای اسلامی بفرستد. آقای خباز با ابراز تاسف از این که دروغ‌گویی در دولت جمهوری اسلامی به امری رایج بدل شده گفت: «می‌گویند همه مصوبات را به مجلس فرستاده‌ایم، در حالی که فقط همین دو مورد را به همه نشان می‌دهند.» کار عدم ارتباط بین مجلس و دولت جمهوری اسلامی آن قدر بالا گرفته است که به گفته این نماینده فراکسیون اقلیت مجلس این نهاد فقط می‌تواند از طریق وب‌سایت دولت از مصوبات دولت باخبر شود. این در حالی است که معاون پارلمانی محمود احمدی‌نژاد روز چهارشنبه در گفت‌وگو با خبرنگاران تاکید کرد که «دولت مصوبات را به مجلس ارسال می‌کند». محمدرضا میرتاج‌الدینی، معاون آقای احمدی‌نژاد، همچنین در ادامه وعده داد که «برای این که اطلاع‌رسانی در این زمینه کامل شود به زودی لیست مصوباتی که دولت به مجلس ارسال نموده را منتشر خواهیم کرد». اختلافات مجلس شوراى اسلامى و دولت اصول‌گراى محمود احمدى‌نژاد در سال‌هاى اخير بر سر تغيير لوايح دولت بارها بالا گرفته و در بحث بر سر لوايح بودجه و هدفمند كردن يارانه‌ها تنش ميان طرفين به اوج خود رسيد. محمود احمدی‌نژاد در این دوره همچون دوره پیشین ریاست خود بر دولت جمهوری اسلامی همواره اصرار داشته است که لوايح دولت به طور كامل و بدون كمترين تغييرى از سوى مجلس به تصويب برسد. از سوی دیگر دولت دهم از اجرای قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی نیز سر باز می‌زند. در میانه تیرماه سال جاری، به دنبال خوددارى دولت از اجراى قانون مصوب مجلس درباره پذیرش دانشجو در مراکز فنى و حرفه‌اى وابسته به آموزش و پرورش، کار به آنجا کشید که رئیس مجلس وزیران علوم و آموزش و پرورش را به مجلس فراخواند. در فروردین‌ماه سال گذشته نمایندگان مجلس با تصویب طرحی دوفوریتی قانونی را لازم‌الاجرا کردند که بر اساس آن در صورتی که رئیس مجلس آیین‌نامه‌ها، تصویب‌نامه‌ها و تصمیمات هیئت وزیران را مغایر اصول مصوب مجلس بداند، «نظر رئیس مجلس برای دولت معتبر خواهد بود».

رویترز: مذاکرات ایران و چین در زمینه استفاده از یوآن در معاملات نفتی
خبرگزاری رویترز روز جمعه به نقل از منابع خود در صنعت نفت از مذاکرات جمهوری اسلامی با چین درباره استفاده از واحد پول چین، یوآن، در معاملات نفتی دو کشور خبر داده است. در همین حال معاون اول محمود احمدی‌نژاد نیز می‌گوید که ایران برای فروش نفت از هر ارزی استفاده خواهد کرد. ادامه

خبرگزاری رویترز روز جمعه به نقل از منابع خود در صنعت نفت از مذاکرات جمهوری اسلامی با چین درباره استفاده از واحد پول چین، یوآن، در معاملات نفتی دو کشور خبر داده است. در همین حال معاون اول محمود احمدی‌نژاد نیز می‌گوید که ایران برای فروش نفت از هر ارزی استفاده خواهد کرد. با گذشت بیش از یک ماه از تصویب دور تازه تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی در شورای امنیت سازمان ملل و به دنبال آن تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا و اتحادیه اروپا و کشورهایی چون استرالیا، ایران روزبه‌روز در استفاده از یورو و دلار با مشکل بیشتر مواجه شده و بیش از پیش از نظام مالی جهانی کنار گذاشته می‌شود. خبرگزاری رویترز به نقل از منابعی که نخواسته‌اند نام‌شان فاش شود می‌گوید پیشنهاد استفاده از یوآن به جای یورو و دلار «چند ماه پیش» توسط پالایشگاه دولتی سینوپک چین مطرح شده، اما اخیرا مقامات جمهوری اسلامی این پیشنهاد را رسما با چین در میان گذاشته‌اند. بر اساس این پیشنهاد، ایران که سومین تامین‌کننده نفت خام چین است با افتتاح حسابی بانکی به یوآن در چین بخشی از پول نفت خود را در این حساب بانکی دریافت خواهد کرد و در ازای بخشی دیگر سوخت و تجهیزات از چین خواهد گرفت. از سوی دیگر خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی، ایرنا، روز جمعه از قول محمدرضا رحیمی، معاون اول آقای احمدی‌نژاد، گفت که «ایران از هر ارزی برای فروش نفت استفاده خواهد کرد». با توجه به شواهد و خبرهایی که هر روز منتشر می‌شود، به نظر می‌رسد مقامات ایران روزبه‌روز برای معاملات بین‌المللی خود و به‌ویژه فروش نفت با مشکلات بیشتری مواجه شده و هر بار راه حل تازه‌ای را برای این مشکلات مطرح می‌کنند. روز یک‌شنبه گذشته نیز یک مقام سفارت ایران در امارات متحده عربی اعلام کرد که تهران در حال بررسی تغيير واحد ارز پول نفت صادراتی به اروپا، از یورو به درهم امارات است. رئیس بانک مرکزی امارات متحده عربی نیز ضمن اظهار تعجب از احتمال تغییر یورو به درهم امارات در معاملات نفتی ایران و رد کردن احتمال آن، این طرح را «بیشتر یک شوخی دانست». در مورد استفاده از یوآن در معاملات نفتی ایران نیز، به گفته خبرگزاری رویترز، چین گرچه در حال بررسی این راه حل است، به دلیل ریسک سیاسی آن و رو در رو قرار گرفتن با آمریکا رغبت زیادی به آن ندارد. با این حال آن طور که خبرگزاری رویترز می‌گوید با توجه به میزان بالای تجارت بین دو کشور ایران و چین و رشد فزاینده آن استفاده از یوآن بیش از درهم یا هر ارز خارجی دیگر محتمل و پذیرفتنی است. منابع جهانی تجارت و معاملات دوجانبه ایران و چین در سال گذشته را بیش از ۲۱ میلیارد دلار اعلام کردند و گزارش دادند که در سه ماهه اول سال جاری این میزان تقریبا ۵۰ درصد افزایش یافته است. با این وجود چین در نیمه اول سال جاری میزان واردات نفت خام خود از ایران را به ۳۶۶ هزار بشکه در روز کاهش داده است که البته کارشناسان چینی دلیل این امر را نه سیاسی، بلکه قیمت‌های نامناسب ذکر کرده‌اند. این در حالی است که محمدرضا رحیمی شرایط سرمایه‌گذاری در ایران را آن قدر مطلوب دانسته که «سرمایه‌گذاران از شرق و غرب برای سرمایه‌گذاری در ایران از خود تمایل نشان می‌دهند». در مقابل کمپانی‌های بزرگ چینی میزان فروش سوخت و به‌ویژه بنزین به ایران را افزایش داده‌اند، چرا که ایران با وجود آن که از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نفت خام جهان است،‌ توانایی پالایش و تولید بنزین مصرفی خود را ندارد.

درخواست ايران از عراق برای تامين امنيت مرزهای مشترک
فرمانده مرزبانی نيروی انتظامی يا اشاره به اين که «در حوزه مرزی با کردستان عراق دچار مشکل هستيم» گفته است:« اگر عراقيها انتظار متقابلی از ما دارند قطعاً خودشان هم بايد مشکلی را که از مرز عراق برای ما به وجود می آيد حل کنند». ادامه

سرتيپ حسين ذوالفقاری، فرمانده مرزبانی نيروی انتظامی، يا اشاره به اين که «در حوزه مرزی با کردستان عراق دچار مشکل هستيم» گفته است:« اگر عراقيها انتظار متقابلی از ما دارند قطعاً خودشان هم بايد مشکلی را که از مرز عراق برای ما به وجود می آيد حل کنند».اشاره فرمانده مرزبانی نيروی انتظامی به حضور و فعاليت های نيروهای گروه حزب حيات آزاد کردستان،«پژاک»، در منطقه کردستان عراق است.به گزارش واحد مرکزی خبر، سرتيپ حسين ذوالفقاری، در حاشيه دومين نشست فصلی فرماندهان مرزبانی در جمع خبرنگاران گفته است:« اين امر به دليل آن است که دولت عراق در منطقه کردستان اشراف لازم را بر مناطق مرزی خود ندارد و گروهک تروريستی پژاک توانسته است بخشی از امکانات و نيروهای خود را در مناطقی که در حوزه کردستان عراق است مستقر کند و اقدامات ايذايی انجام دهد ». فرمانده مرزبانی نيروی انتظامی همچنين گفته است: « در مرز مشترک با ترکيه وضع مناسبی در مورد گروهک تروريستی پژاک داريم و تقريباً می توان گفت اين گروهک در مرز مشترک ما با ترکيه تحرک آنچنانی ندارد .»گروه پژاک که شاخه ايرانی حزب کارگران کردستان ترکيه (پ کاکا) است پايگاه‌های خود را در شمال عراق و نوار مرزی با ايران قرار داده است و هر از چندگاهی به سربازان و نيروهای مرزی جمهوری اسلامی حمله می‌کند. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در ماه های گذشته برای مقابله با حملات اين گروه اقدام به گلوله‌باران مناطق شمال عراق کرده است. بیشتر بخوانید: «ورود نیروهای نظامی ایران به خاک عراق، به دنبال نیروهای پژاک» در خردادماه سال جاری گزارش هايی از حمله نيروهای ايرانی به مناطقی در کردستان عراق منتشر شد و متعاقب آن وزارت امور خارجه عراق، با احضار سفير ايران در بغداد نگرانی عميق خود در مورد اين حملات را به وی ابلاغ کرده بود.مقامات عراقی می گويند حملات ايران باعث مرگ يک غير نظامی شده و صدها خانوار کرد عراقی مجبور به ترک خانه و کاشانه خود شده اند.در واکنش به اين اخبار حسين کاظمی قمی، سفير ايران در بغداد، با رد اخبار ورود نيروهای ايران به خاک عراق گفته بود:« طبيعی است که جمهوری اسلامی ايران نسبت به امنيت مرزهای خود حساسيت جدی دارد، اما آنچه مهم است و آنچه بايد به عنوان ريشه اصلی بحران و تنش حل کنيم، وجود اين عناصر تروريستی است که بايد از منطقه پاکسازی شود».وضع مناسب در مرز با ترکيهسرتيپ حسين ذوالفقاری همچنين تاکيد کرده است :« در مرز مشترک با ترکيه وضع مناسبی در مورد گروهک تروريستی پژاک داريم و تقريباً می توان گفت اين گروهک در مرز مشترک ما با ترکيه تحرک آنچنانی ندارد».وی اضافه کرده است:« اين امر هم به دليل تبادل اخبار و هم به علت هماهنگی و توافق در برخورد با اين گروهک تروريستی است و بين ما و ترکيه هيچ گونه فضايی برای رشد گروهک تروريستی پژاک وجود ندارد.»فرمانده مرزبانی نيروی انتظامی می گويد در زمينه همکاری سازنده کشورهای همجوار برای مقابله با گروه پژاک همايش منطقه ای با عنوان «مرز امن و توسعه»، دوشنبه گذشته در دانشگاه اروميه برگزار شده است. سرتيپ حسين ذوالفقاری در اين زمينه گفته است:«در اين همايش مسئولان و مقامات داخلی کشور، استادان دانشگاهها، شوراهای تأمين، مرزنشينان، سران عشاير و هيئت بلندپايه ۶۰ نفره از ترکيه مشتمل بر واليان و مسئولان مرزبانی اين کشور و همچنين هيئتی از جمهوری نخجوان حضور داشتند».گروه پژاک از سوی جمهوری اسلامی ايران و برخی از کشورهای جهان در فهرست سازمان‌های تروريستی قرار گرفته است. اين گروه می‌گويد که به دنبال خودمختاری برای منطقه کردستان ايران است.

اجتماعی

«برای همه دانشجویان ایرانی خارج از کشور جا داریم»
معاون دانشجويی وزير علوم ایران ضمن اعلام وجود ۲۰۰ هزار صندلی خالی در دانشگاه‌های ايران گفت: «اگر ۶۰ هزار دانشجويی که در خارج از کشور تحصيل می‌کنند اراده کنند که به داخل بيايند ما برای همه آنها جا داريم.» ادامه

محمود ملاباشی، معاون دانشجويی وزير علوم ایران، ضمن اعلام وجود ۲۰۰ هزار صندلی خالی در دانشگاه‌های ايران گفت: «اگر ۶۰ هزار دانشجويی که در خارج از کشور تحصيل می‌کنند اراده کنند که به داخل بيايند ما برای همه آنها جا داريم و در عرض يک هفته هم به همه آنها جواب مثبت خواهيم داد.» به گزارش خبرگزاری فارس، آقای ملاباشی در کميسيون آموزش و تحقيقات مجلس گفت: «بيشتر دانشجوهای ايرانی خارج از کشور در هند به سر می‌برند که تعداد آنها حدود ۱۰ هزار نفر است و در مالزی هم تقريبا همين تعداد دانشجو وجود دارد.» ملاباشی ادامه داد: «حدود پنج هزار دانشجوی ايرانی در اوکراين و بقيه دانشجويان هم در ديگر کشورها پراکنده هستند.» با این حال معاون دانشجويی وزير علوم جمهوری اسلامی خبر داد که «برای برخی رشته‌ها برای تقاضای داخل جا نداريم».محمود ملاباشی در اين مورد افزود: «ما برای شش رشته مشخص که ۴۰ درصد متقاضيان خواستار ورود به آن هستند حتی به اندازه تقاضای داخل هم جا نداريم. به طور مثال، افراد فارغ‌التحصيل از رشته انسانی دوست دارند در رشته حقوق ادامه تحصيل دهند و يا افرادی که در رشته رياضی تحصيل کرده‌اند علاقه فراوانی دارند تا در رشته معماری تحصيل خود را ادامه دهند. بر اين اساس بايد گفت در خصوص برخی رشته‌ها امکانات برای ورود همه وجود ندارد.»آقای ملاباشی در حالی از دانشجويان ايرانی خارج از کشور برای ادامه تحصيل در ايران دعوت می‌کند که اخيرا صندوق بين‌المللی پول اعلام کرد از آمار «فرار مغزها» از کشورهای مختلف در گوشه و کنار دنيا ايران با از دست دادن سالانه حدود ۱۸۰ هزار فرد دارای تحصيلات دانشگاهی از نظر فرار مغزها مقام اول را به خود اختصاص داده است.اين سازمان بين‌المللی خروج رقم ۱۸۰ هزار تحصيل‌کرده را معادل خروج سالانه ۵۰ ميليارد دلار سرمايه از کشور ايران دانسته است.کامران دانشجو، وزیر علوم دولت محمود احمدی‌نژاد، در واکنش به این خبر با رد وجود فرار مغزها از ایران این گفته را که دانشگاه‌های کشورهای دیگر بیشتر قدر دانشجویان ایرانی را می‌دانند «توهین به مردم» ایران دانست.

اقتصاد ایران

خاوند: ريشه يابی تحريم ها و تحول آنها
چرا و از چه زمانی ايران گرفتار مجازات های اقتصادی شد و اين مجازات ها چگونه تحول يافتند؟ پرسش های بعضی از کاربران سايت راديو فردا را می توان در چارچوب اين پرسش کلی مطرح کرد. ادامه

چرا و از چه زمانی ايران گرفتار مجازات های اقتصادی شد و اين مجازات ها چگونه تحول يافتند؟ پرسش های بعضی از کاربران سايت راديو فردا را می توان در چارچوب اين پرسش کلی مطرح کرد. با استقرار جمهوری اسلامی، ايران به دلايل گوناگون از لحاظ برقراری روابط عادی سياسی و اقتصادی با جهان گرفتار مشکل شد. مکانيسم های به قدرت رساننده نظام نوين، ايدئولوژی حاکم بر آن، نگاه رهبران انقلاب و پايه گذاران جمهوری اسلامی به روابط بين المللی، بنيان های فکری و اصول حاکم بر «ديپلماسی اسلامی»، همه و همه بر روابط ايران با جهان تاثير گذاشتند. با فریدون خاوند؛ پرسش های شما درباره «تاثیر تحريم‌ها بر اقتصاد و مردم ایران» - کلیک کنید پاسخ فریدون خاوند به پرسش های کاربران رادیو فردا؛ (بخش اول) مقدمه قانون اساسی جمهوری اسلامی، به گونه ای تلويحی از پيدايش «انترناسيوناليزم اسلامی» سخن ميگويد که هدف آن تامين پيروزی «تمامی مستضعفين بر مستکبرين» در مقياس بين المللی است.دستيابی به اين هدف مستلزم وحدت انقلاب اسلامی ايران با ديگر «جنبش های اسلامی و مردمی» به منظور هموار کردن «راه تشکيل امت واحد جهانی است.» در همان متن گفته ميشود که ارتش جمهوری اسلامی و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نه تنها مامور حفظ و حراست از مرز های کشورند، بلکه «بار رسالت مکتبی يعنی جهاد در راه خدا و مبارزه در راه گسترش حاکميت قانون خدا در جهان را نيز عهده دار خواهند بود.»اعلام آشکار هدف هايی از اين دست در مهم ترين سند حقوقی يک کشور، و تاکيد غليظ تر و شديد تر رهبران نظام تازه بر آنها، نمی توانست به روابط «عادی» ايران با جامعه بين المللی از جمله «جامعه اقتصادی بين المللی» زيان وارد نيآورد.به علاوه اشغال سفارت آمريکا در تهران در نوامبر ۱۹۷۹ از سوی «دانشجويان خط امام» نشان داد که نگاه تازه به عرف ديپلماتيک بين المللی تنها حرف و شعار نيست و نظام بر آمده از انقلاب اسلامی، که زمام قدرت را در يکی از مهم ترين کشور های خاورميانه به دست گرفته، در زير پا گذاشتن قديمی ترين و رايج ترين قوانين ناظر بر روابط بين المللی، ترديد نمی کند. با اين حال در شرايط جنگ سرد، هم غرب و هم بلوک شوروی ترجيح ميدادند ناهنجاری های رفتاری ايران را به تب و تاب های مرسوم در يک نظام نوپای انقلابی نسبت دهند، با اين اميد که به زودی آب ها از آسياب خواهد افتاد و آرامش باز خواهد گشت. طی سال های نخست پس از انقلاب، کاهش روابط اقتصادی ميان ايران و غرب را به دشواری می توان ناشی از «تحريم» دانست، جز در مورد کالا ها و تکنولوژی های حساس. البته سطح روابط اقتصادی ايران و آمريکا نسبت به دوران پيش از انقلاب به گونه ای چشمگير فرو ريخت، ولی اين فرو ريزی بيشتر از تغيير سياست های داخلی و خارجی ايران، جنگ، وخامت فضای کسب و کار در جمهوری اسلامی و افزايش درجه خطر پذيری ايران برای سرمايه گذاران خارجی منشا ميگرفت. از ۱۹۸۷ به بعد، دولت جمهوری خواه آمريکا، در پی متهم کردن جمهوری اسلامی به پشتيبانی از تروريسم بين المللی، يک سلسله مجازات های اقتصادی را عليه تهران به اجرا گذاشت. اين سر آغاز واقعی فرآيند اعمال تحريم های يکجانبه واشينگتن عليه جمهوری اسلامی است که در نيمه دهه ۱۹۹۰ ميلادی، با تصويب قانون ناظر بر منع حضور شرکت های آمريکايی در طرح های نفت و گاز ايران (و ليبی) از سوی بيل کلينتون، شکل و محتوايی بسيار جدی تر به خود گرفت.گام مهم تر، قانون معروف به «داماتو» بود که در ۱۹۹۶ به تصويب کنگره آمريکا رسيد، با اين ويژگی که دامنه مجازات های اقتصادی عليه ايران را از محدوده شرکت های آمريکايی فراتر برد و شرکت های غير آمريکايی را، که بيش از چهل ميليون دلار در صنايع نفت و گاز ايران (و ليبی) سرمايه گذاری کنند، مستقيما هدف قرار داد. بعد ها سقف چهل ميليون دلار به بيست ميليون دلار کاهش يافت. به رغم تصويب قانون «داماتو»، شماری از شرکت های اروپايی و ژاپنی با پشتيبانی دولت های خود، به سرمايه گذاری در طرح های نفت و گاز ايران ادامه دادند و به کمک همين سرمايه گذاری ها بود که ايران توانست توليد نفت خود را تا مرز چهار ميليون بشکه در روز افزايش دهد.به علاوه در دوران هشت ساله رياست جمهوری محمد خاتمی، به رغم تداوم مجازات های اقتصادی آمريکا، واشينگتن عملا به سياستی انعطاف پذير در اجرای قانون «داماتو» روی آورد و اروپا و ژاپن نيز برای انتقاد از اين قانون و گريز از آن، از دامنه مانوری بسيار گسترده در برابر آمريکا برخوردار بودند. با اين حال به رغم نرمش محسوس کاخ سفيد در قبال اصلاح طلبان جمهوری اسلامی، به دليل عدم حضور شرکت های آمريکايی و تاثير (ولو محدود) قانون «داماتو»، ايران نتوانست بار ديگر به سطح توليد پيش از انقلاب (شش ميليون بشکه در روز) دست يابد و به هدف های محدود تری نيز که در اين زمينه در قالب برنامه های پنجساله تعيين کرده بود (پنج ميليون بشکه در روز) نرسيد. با انتشار داده های تازه در باره برنامه هسته ای جمهوری اسلامی در سال ۲۰۰۲ و پيآمد های بعدی آن در سطح آژانس بين المللی انرژی، فرآيند اعمال مجازات های اقتصادی عليه جمهوری اسلامی در مسير تازه ای قرار گرفت و نشستن محمود احمدی نژاد بر کرسی رياست جمهوری، پيشروی در اين مسير را سرعت بخشيد. زير تاثير همه اين رويداد ها، سه تحول مهم پيش آمد :تحول نخست در رابطه با عامل يا عواملی اتفاق افتاد که به عنوان توجيه کننده مجازات های اقتصادی عليه جمهوری اسلامی عنوان ميشدند. با داغ شدن پرونده هسته ای جمهوری اسلامی، مقوله مجازات های اقتصادی، که پيش از اين از سوی واشينگتن عمدتا در رابطه با رفتار سياسی و ديپلماتيک جمهوری اسلامی مطرح ميشد، با خطر احتمالی دستيابی نظام جمهوری اسلامی به سلاح اتمی گره خورد. تحول دوم پيوستن تدريجی اتحاديه اروپا (و تا حدی ديگر قدرت های بزرگ صنعتی) به واشينگتن در اعمال تضييقات اقتصادی عليه جمهوری اسلامی است. همزمان، واشينگتن تلاش های منسجمی را در راستای سازمان دادن تحريم های تازه مالی عليه ايران در مقياس بين المللی آغاز کرد، بی آنکه با موانع يا ترديد های پيشين از سوی متحدانش روبرو شود. تحول سوم، ارجاع پرونده ايران به شورای امنيت سازمان ملل متحد در سال ۲۰۰۶ و تصويب يک سلسله مجازات های اقتصادی عليه جمهوری اسلامی از سوی اين نهاد مقتدر بين المللی بود. آمريکا و متحدان غربی اش به پوشش حقوقی بر آمده از اين نهاد، که بدون چراغ سبز چين و روسيه ناممکن می بود، نياز فراوان داشتند. چهار قطعنامه شورای امنيت که پيشتر از آنها سخن رفت، اين نياز را بر آورده کرد، هر چند عمق و دامنه آنها به گونه ای محسوس کمتر از آنچيزی بود که واشينگتن و دوستان اروپايی اش انتظار داشتند. ولی نفس تصويب اين قطعنامه ها، فضای بين المللی را برای گسترش مجازات های يکجانبه از سوی قدرت های غربی عليه ايران باز کرد.در فاصله بسيار کمی بعد از تصويب چهارمين قطعنامه تحريم ايران از سوی شورای امنيت سازمان ملل متحد در ماه ژوئن گذشته، موج تازه تحريم های اقتصادی عليه ايران اول ژوييه گذشته به تصويب رييس جمهوری آمريکا رسيد. ديگر قدرت های غربی، از اتحاديه اروپا گرفته تا کانادا، ابتکار هايی را در راستای شدت بخشيدن به تحريم های يکجانبه اقتصادی عليه ايران اتخاذ کرده يا ميکنند. تحريم های اقتصادی چند جانبه و يکجانبه اکنون عرصه های گوناگون را در بر گرفته و از حوزه هايی که به اشکال مستقيم و حتی غير مستقيم با صنايع هسته ای و باليستيک ايران ارتباط دارند، بسی فراتر ميروند. درجه تاثير گذاری اين تحريم ها بر رفتار نظام جمهوری اسلامی و نيز اقتصاد ايران و زندگی روز مره مردم، بخش مهمی از پرسش های کاربران سايت راديو فردا را به خود اختصاص داده که در بخش بعدی به آنها پرداخته خواهد شد.

جهان

کره شمالی تهدید کرد به مانور آمریکا و کره جنوبی واکنش نشان می‌دهد
کره شمالی روز جمعه مانور نظامی مشترک ایالات متحده و کره جنوبی، همسایه جنوبی خود، را «تهدیدی جدی» خواند و هشدار داد که به آن «واکنشی فیزیکی» نشان خواهد داد. ادامه

کره شمالی روز جمعه مانور نظامی مشترک ایالات متحده و کره جنوبی، همسایه جنوبی خود، را «تهدیدی جدی» خواند و هشدار داد که به آن «واکنشی فیزیکی» نشان خواهد داد. در مانور نظامی مشترک آمریکا و کره جنوبی که قرار است روز یک‌شنبه به اجرا درآید نزدیک به هشت هزار نیرو از ارتش‌های دو کشور حضور خواهند داشت. در واکنش به اعلام خبر این مانور نظامی، ری تونگ ایل، سخنگوی دولت کره شمالی، به خبرنگاران گفت: «تهدید نظامی از سوی ایالات متحده واکنشی فیزیکی در پی خواهد داشت.» ساعتی پیش از این واکنش رسمی کره شمالی، وزیر امور خارجه آمریکا که در کره جنوبی به سر می‌برد ضمن انتقادی شدیداللحن از سران کره شمالی، از این کشور خواست که رفتار خود را تغییر دهد. هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه ایالات متحده، گفت:‌«حل صلح‌آمیز مسائل شبه‌جزیره کره تنها در صورتی ممکن است که کره شمالی در رفتار خود تغییر بنیادی ایجاد کند.» خانم کلینتون در اظهارات روز جمعه خود همچنین کره شمالی را مسئول حمله به ناو جنگی کره جنوبی در ماه مارس گذشته معرفی کرد، حمله‌ای که مرگ ۴۶ ملوان کره جنوبی را به دنبال داشت. کشتی نيروی دريايی کره جنوبی در ماه مارس گذشته در آب‌های این کشور در دریای زرد به وسيله اژدر کره شمالی غرق شد. در جريان اين حادثه ۴۶ ملوان این کشتی کشته شدند.یک گروه تحقیق بین‌المللی شامل کشورهای آمریکا، بریتانیا، استرالیا و سوئد تأیید کرده است که کشتی نیروی دریایی کره جنوبی به وسیله اژدر زیر دریایی کره شمالی غرق شده است. در حالی که کره شمالی بارها حمله به ناو همسایه جنوبی خود را انکار کرده است، شورای امنیت سازمان ملل دو هفته پیش در بیانیه‌ای بدون ذکر نام کره شمالی به عنوان «مقصر اصلی»، غرق شدن کشتی جنگی کره جنوبی را محکوم کرد. اما وزیر خارجه ایالات متحده روز جمعه بدون پرده‌پوشی کره شمالی را به خاطر این اقدام محکوم کرد. در مقابل سخنگوی دولت کره شمالی مانور مشترک ایالات متحده و کره جنوبی را «نمونه‌ای دیگر از سیاست خصمانه» آنها علیه کره شمالی دانست. ری تونگ ایل گفت: «[این مانور] تهدیدی جدی برای شبه‌جزیره کره و همین طور برای کل منطقه آسیاست.» در مانور نظامی آمریکا و کره جنوبی که تا چهارشنبه هفته آینده ادامه خواهد داشت، علاوه بر هشت هزار نیرو بیست کشتی و زیردریایی و همین طور حدود ۲۰۰ هواپیما شرکت خواهند کرد. پس ازغرق شدن کشتی کره جنوبی توسط کره شمالی مرزهای دو کشور صحنه صف‌آرایی نیروهای نظامی دو کره بوده است.جنگ سال‌های ۱۹۵۰ تا ۱۹۵۳ بین دو کره بدون هیچ گونه توافق‌نامه رسمی صلح پایان پذیرفته و دو کشور همچنان در حالت جنگ به سر می‌برند.

ونزوئلا روابط ديپلماتيک با کلمبيا را قطع کرد
هوگو چاوز ، رييس جمهوری ونزوئلا در واکنش به مدارکی که از سوی کلمبيا منتشر شده و حمايت کاراکاس از شورشيان شبه نظامی در مرز کلمبيا را نشان می دهد، روابط ديپلماتيک ميان دو کشور را قطع کرد. ادامه

هوگو چاوز، رييس جمهوری ونزوئلا در واکنش به مدارکی که از سوی کلمبيا منتشر شده و حمايت کاراکاس از شورشيان شبه نظامی در مرز کلمبيا را نشان می دهد، روابط ديپلماتيک ميان دو کشور را قطع کرد. به گزارش خبرگزاری رويترز، دولت بوگوتا روز پنجشنبه بار ديگر کاراکاس را به حمايت از شبه نظاميان چپگرا متهم کرد و اين بار آلوارو اوريبه، رييس جمهوری کلمبيا مدارکی نشان داد که تاييد می کند حدود يک هزار و ۵۰۰ شبه نظامی در ونزوئلا مخفی شده اند. آقای چاوز دولت کلمبيا را دست نشانده آمريکا می خواند و می گويد تمامی تنش ها به دليل نقش آمريکا ميان دو کشور شکل گرفته است. مدارک ياد شده در جريان جلسه سازمان دولت های آمريکای لاتين در واشينگتن عرضه شد و آقای چاوز در واکنش با عصبانيت اعلام کرد در تمامی مرز ونزوئلا و کلمبيا، حالت فوق العاده اعلام خواهد کرد. چنين تنشی در مرز ميان دو کشور که درگير شبه نظاميان و قاچاقچيان مواد مخدر هستند، مطلوب نيست هرچند احتمال درگيری نظامی ميان دو کشور نمی رود. کلمبيا در اين جلسه عکس، نقشه و ويديوهايی از گروه های شورشی نشان داد که در خاک ونزوئلا پناه گرفته و به نيروهی کلمبيايی کمين می زنند. همچنين سفير کلمبيا در اين جلسه خواستار اين شد که ونزوئلا اجازه دهد نمايندگان سازمان های بين المللی و خبرنگاران به ۸۷ پايگاهی که شورشيان کلمبيايی درخاک ونزوئلا پناه گرفته اند، سر بزنند و از آن بازديد کنند. در جريان اعلام اين مدارک و شواهد، سفير کلمبيا توضيح مفصلی از عمليات گروه شبه نظامی «فارک» در خاک ونزوئلا ارائه کرد. آقای چاوز در جريان يک نطق تلويزيونی و در حالی که پذيرای ديه گو مارادونا، سرمربی تيم ملی فوتبال آرژانتين بود گفت:« ما برای حفظ جايگاه خود، هيچ چاره ديگری نداريم مگر اين که روابط خود را به طور کامل با کلمبيا قطع کنيم.»نيکولاس مادورو، وزير خارجه ونزوئلا هم اعلام کرد دستور تعطيلی سفارت بوگوتا را صادر کرده و به هيات کلمبيايی ۷۲ ساعت وقت داده که خاک کشور را ترک کنند. وی افزود کاراکاس حتی اقدامات ديگری چون تعطيلی پروازهای ميان دو کشور را بررسی می کند. لوييس آلفونسو ،سفير کلمبيا در سازمان دولت های آمريکای لاتين، قطع روابط ونزوئلا را يک «اشتباه تاريخی» خواند و گفت:«ونزوئلا بايد با گروه های غيرقانونی که آدم می کشند و آدم ربايی می کنند و به قاچاق مواد مخدر دست می زنند قطع رابطه کند و نه با يک دولت قانونی و مشروع.»آلوارو اوريبه، رييس جمهوری کلمبيا که در پايان روزهای رياست جمهوری خود است، از حملات هوگو چاوز در امان نماند و آقای چاوز گفت که رييس جمهوری کلمبيا توسط آمريکا به اين گونه حملات به ونزوئلا تشويق شده است. با اين حال او ابراز اميدواری کرد که خوان مانوئل سانتوس، رييس جمهوری منتخب و جديد کلمبيا که تا دو هفته ديگر قدرت را در دست می گيرد، بتواند به بهبود روابط دو کشور کمک کند. سخنگوی دولت کلمبيا گفت که در پاسخ به حرکات ونزوئلا و تحرکات نظامی در مرز دو کشور واکنش نظامی نشان نخواهد داد.

فرهنگ و هنر ایران

سروده های زنان در فرهنگ عامه
کتاب «زنان و سروده هايشان در گستره فرهنگ مردم ايران زمين»،تاليف صادق همايونی،که اخير منتشر شد،از غنی ترين منابع مردم شناسی فرهنگی، جامعه شناسی و تاريخ اجتماعی ايران و از ارزشمندترين تلاش ها در عرصه گردآوری،ثبت و تحليل ترانه های مردمی و خلاقيت های زنان ايرانی در اين عرصه است. ادامه

کتاب «زنان و سروده هايشان در گستره فرهنگ مردم ايران زمين»،تاليف صادق همايونی،که اخير منتشر شد،از غنی ترين منابع مردم شناسی فرهنگی، جامعه شناسی و تاريخ اجتماعی ايران و از ارزشمندترين تلاش ها در عرصه گردآوری،ثبت و تحليل ترانه های مردمی و خلاقيت های زنان ايرانی در اين عرصه است.صادق همايونی،پژوهشگر فرهنگ عامه در ايران،در آخرين اثر خود بخش مهمی از سروده های زنان ايرانی را با شيوه و متد علمی گردآوری،ثبت،طبقه بندی و تحليل و شاخص های اين آثار را تدوين و بررسی کرده است هرچند اين کتاب می توانست با نام کوتاه تر و مناسب تری چون «سروده های زنان در فرهنگ عامه» يا «ترانه های زنان در فرهنگ مردمی» منتشر شود.ترانه های مردمی و ديگر بخش های غنی فرهنگ عامه در جوامع صنعتی و نيمه صنعتی با هجوم هنر ـ کالا در توليد انبوه کليشه ای رو به رو و به فراموشی و زوال محکوم اند و هم از اين روی ثبت علمی و متديک اين ترانه ها می تواند بخش مهمی از فرهنگ بشری را از فراموسی نجات داده و منبعی ارزشمند برای تحقيقات جامعه شناسی،مردم شناسی و تاريخی به دست دهد.ترانه های مردمی در ايران به شعرهای کوتاه هجائی اطلاق می شود که از قيد وزن عروضی و صنايع لفظی شعر کلاسيک و از بند زبان رسمی شعر فارسی آزاداند و در همگنی ساختاری با موسيقی عواطف،احساسات،ذهنيت و تخييل مردم را در زبان،فرم و ساختارهای ساده اما زيبا و زنده تصوير و بيان کرده،به آواز خوانده شده و گاه با همراهی دف و دايره اجرا می شدند.اين ترانه ها از منظر هجائی بودن و هماهنگی با موسيقی در اجراء به شعر ايران پيش از اسلام شباهت می برند.ترانه های مردمی در فرهنگ عامه،برخلاف شعر کلاسيک،نه فقط به زبان فارسی که به همه زبان ها و گويش ها و لهجه های رايج در ايران خلق می شدند اما گردآوری ترانه های مردمی به همه زبان های رايج در ايران از يک فرد يا حتی از چند گروه بر نمی آيد و همتی بزرگ می طلبد.کتاب «زنان و سروده هايشان در گستره فرهنگ مردم ايران زمين» به ترانه های مردمی به زبان فارسی و گويش های اين زبان محدود است اما مولف در برخی فصل های کتاب به ترانه های مردمی به زبان های غير فارسی از جمله ترکی ترکمنی و ترکی آذری نيز می پردازد.فصل «مويه های تلخ تنهائی» در اين کتاب با ثبت «ناله های ترکمنی» از زيباترين نمونه های توجه علمی و درست مولف به زبان های غير فارسی در «گستره ايران زمين» است.شعر کلاسيک فارسی تا عصر مشروطه «هنر سرآمد» ايران و غنی ترين دستاورد فرهنگی ايرانيان بود اما و به رغم درخشش کم نظير آن،به لايه هائی معدودی از جامعه تعلق داشت.عواطف،احساسات،تخييل،ذهنيت و زيست اجتماعی اکثزيت مردم ايران که جز در مواردی انگشت شمار به شعر کلاسيک فارسی پيش از مشروطه راه نداشتند خود را در فرهنگ عامه و مردمی به ادبيات و هنر بر می کشيدند.فرهنگ عامه،و از جمله ترانه ها،در کتاب ها ثبت نمی شدند اما مردم که خالقان اصلی اين آثار بودند،فرهنگ عامه را حفظ و از نسلی به نسل ديگر منتقل کرده و بر غنای آن می افزودند. جامعه ايرانی زنان را، تا پيش از طلوع مبارک فروغ فرخ زاد،از حضور در شعر محروم کرده بود و قدرت اين محکوميت تا حدی بود که شاعران زن نيز با ذهنيت و زبانی مردانه چالش ها،درگيری ها و مسائل مردانه يا عمومی را به شعر برکشيده و حتا عشق و ديگر عواطف شخصی و انسانی خود را از منظر مردان می سرودند.اما در فرهنگ عامه راه تا حدی بر زنان باز بود و زنان نيز امکان داشتند تا بخش مهمی از عواطف،احساسات،درگيری ها و چالش های شخصی و عمومی خود را با زبانی زنانه به اثر هنری و ادبی بر کشيده و زيباترين بخش ترانه های عامه را خلق کنند.صادق همايونی در کتاب «زنان و سروده هايشان ..»،ترانه های زنان در فرهنگ عامه ايران را با ارائه شاخص های روشن و متديک و نمونه های جامع از مناطق گوناگون،به ترانه های ويژه کودکان،روائی ها،ترانه های مراسم يا آئين ها،کارنواها،شادمانه های زنانه،نمايش و بازی ها و سرگرمی های زنانه، طنز،هجو و شوخی های زنانه،عاشقانه ها و اندوهگينانه ها طبقه بندی کرده و در هر فصل زير مجموعه هر بخش را بررسی و تحليل می کند.صادق همايونی در سال ۱۳۱۳ در سروستان از شهرستان ها استان فارس،متولد شد.کار فرهنگی خود را با انتشار شعر و داستان در نشريات آغاز کرد اما با شناخت علقه ها و توانائی خود به گردآوری،ثبت و تحليل فرهنگ عامه روی آورد. همايونی در سال های ۱۳۴۸ تا ۱۳۵۴ با مجله معتبر کاوه در زمينه گردآوری فرهنگ عامه همکاری داشت و نخستين کتاب او در اين زمينه با عنوان «فرهنگ مردم سروستان» با مقدمه انجوی شيرازی منتشر شد که بدان روزگار معتبرترين و پرکارترين محقق فرهنگ عامه در ايران بود. از ديگر آثار با ارزش صادق همايونی می توان به ترانه هايی از جنوب، هزار و چهارصد ترانه محلی، ترانه های محلی فارس، تعزيه در ايران،خاستگاه تعزيه در شيراز و بافت ساختاری تعزيه و چندين مقاله علمی و معتبر اشاره کرد.

پیک فرهنگ

خاموشی عنايت الله رضا، مورخ دوران ساسانی
دکتر عنايت الله رضا، ايران شناس، مورخ دوران ساسانی، کارشناس جغرافيای تاريخ ايران و مترجم بسياری از نقدهای ناراضيان استالينيسم، روز يکشنبه بيست تير در تهران در گذشت. ادامه

دکتر عنايت الله رضا، ايران شناس، مورخ دوران ساسانی، کارشناس جغرافيای تاريخ ايران و مترجم بسياری از نقدهای ناراضيان استالينيسم، روز يکشنبه بيست تير در تهران در گذشت.عنايت الله رضا، که در ۱۸ خرداد ۱۲۹۹ در خانواده ای گيلانی زاده شد، در جوانی هنگامی که افسر نيروی هوايی بود، به حزب توده ايران و سپس فرقه دموکرات آذربايجان پيوست و بعد در سال ۱۳۲۵ به تبعيدی بيست ساله و ناخواسته به شوروی سابق رفت. عنايت الله رضا رفته رفته در شوروی به صف ناراضيان کمونيسم روسی پيوست اما پيش از بازگشت به ايران در سال ۱۳۴۷ دکترای فلسفه خود را در همان اتحاد جماهير شوروی سابق گرفته بود.با پايان نامه ای درباره انديشه های احمد کسروی، مورخ و زبانشناس ايرانی. عنايت الله رضا، علاوه بر بيش از ۱۴۰ مقاله تحقيقی، کتابهای آذربايجان و ارّان، ايران از دوران باستان تا آغاز عهد مغول، هم ترجمه ايران ساسانی، نوشته لوکونين، و دو کتاب محقق ديگر روس: پيگولوسکايا، ايران در دوران پارتيان و ساسانيان و اعراب حدود مرزهای روم شرقی و ايران در سده های ۴ تا ۶ ميلادی را در کارنامه خود دارد و هم ترجمه بسياری از نقدهای منتقدان احزاب کمونيست هوادار شوروی مانند کتاب طبقه جديد ميلوان جيلاس و نامه به زمامداران شوروی، نوشته سولژنيتسين. عنايت الله رضا، که پيش از انقلاب در کتابخانه پهلوی، يکی از مراکز ايرانشناسی وقت به تحقيق مشغول بود، در سال ۱۳۶۵ همکاری با دايره المعارف بزرگ اسلامی را آغاز کرد. در سمت مدير جغرافيا و عضو شورای علمی اين نهاد. درباره کارنامه عنايت الله رضا، با علی دهباشی، مدير مسئول و سردبير فصلنامه بخارا چاپ تهران به گفت و گو نشستيم.آقای علی دهباشی درگذشت عنايت الله رضا فرصتی است برای فرهنگ دوستان ايران تا کارنامه او را بررسی کند.علی دهباشی: دکتر رضا در خيلی از زمينه ها ناشناخته ماند. علتش هم اين بود که او دو بار قربانی آرمانها و ايده های خودش شد. بار اول در نوجوانی و جوانی به دنبال سوسياليزم، با اينکه افسر عالی رتبه خلبانی بود، به دنبال اين آرمانها رفت و بخشی از عمر خود را سر اين راه گذاشت. بعد چون آدم حقيقت جو و حقيقت طلب و آزاديخواه و دموکراتی بود، نتوانست آن بساط را تحمل کند و جزو کسانی بود که در اوج قدرت حزب کمونيست شوروی و حزب توده و جريان فرقه از آنها جدا شد.باز جزو معدود جداشدگان بود که توانست شجاعانه نظريات خودش را بيان کند و به علت بيان صريح آنچه که در شوروی بر او گذشته بود، و آنچه که بر سر اين ايدئولوژی آمده بود، بيان کرد، هميشه در محاق قرار گرفت و ناديده انگاشته شد و او را با الفاظ نوکر آمريکا و سیا و اين حرف ها ياد می کردند. در حوزه ايران شناسی هم ايشان ناشناخته ماند. خارج از اين مسائل سياسی زندگی او که هميشه تحت شعاع قرار می داد، دکتر عنايت الله رضا يکی از متخصص ترين ايران شناسان ما در حوزه زبان روسی بود. می دانيد که بسياری از آثاری که در زمينه ايران شناسی درآمده، بخش اعظمش ايدئولوژيک است.ولی يک بخش مهم اما کوتاه از اين آثاری که توسط دانشمندان شوروی درباره ايران قبل از اسلام به ويژه نوشته شد، آثار بسيار مهمی است. بسيار هم کتابهای دشواری است. دکتر رضا اين کتابها را در طی چهل سال اخير زندگی اش که بالغ بر شش کتاب و صدها مقاله که اغراق نکرده ام، ترجمه کرد. ولی زندگی سياسی او هميشه خدمات او را به ايران شناسی تحت الشعاع قرار داد. مرگش هم خيلی غمگين کننده بود. او هرگز روزهايی را که بايد تجليل می شد، نديد. آقای دهباشی، اشاره کرديد به سابقه سياسی مرحوم عنايت الله رضا و پيوستن و گسستن او از حزب توده و فرقه دموکرات و رفتن به روسيه. اما در همان روسيه هم او دکترايش را گرفت و درباره انديشه های کسروی پايان نامه اش را نوشت. اتفاقاً بعد هم کتابی نوشت درباره ارّان و آذربايجان به همين نام مبتنی علاوه بر منابع قديمی بر پايه منابع جديد روس و حزب کمونيست. با اين نتيجه گيری مشابه که از جمله خطه ای که جمهوری آذربايجان نامگذاری شده، ارّان نام داشته و انگيزه هايی به غير از انگيزه های آکادميک بعد از انقلاب اکتبر باعث شده که در آنجا اين نام به جمهوری آذربايجان تغيير داده شود.مسئله آذربايجان و سرنوشتش هميشه يکی از مسائلی بود که در طول زندگی دکتر رضا از همان جوانی و نوجوانی که در قضيه فرقه دموکرات بود، ذهن مشغولش کرده بود و به آن فکر می کرد. به خصوص که با مرحوم کسروی هم که آشنا بود، خود به خود يک زمينه فکری روی مسئله آذربايجان در او به وجود آمده بود و به همين مناسبت هاست که او در شوروی وقتی که مسئله پژوهش اصلی کارش پيش می آيد، مسئله آذربايجان را انتخاب می کند و ملاحظه می کنيد که پس از گذشت چند دهه آن رساله هنوز که هنوز است مورد ارجاع است و يکی از منابع بسيار مهم در زمينه مسئله آذربايجان، گذشته آن و آنچه که امروز ما با آن به يک نوعی درگير هستيم، بيان شده است.توجهی که دکتر رضا کرد، تئوری های حزب کمونيست شوروی و به ويژه حزب کمونيست آذربايجان را در باب تجزيه آذربايجان به روشنی باز کرد. نشان داد که پشت سر اين جريان تئوريک که از سوی برخی از دانشمندان شوروی طراحی شده، مسئله جدايی آذربايجان مطرح است. دکتر رضا آمد تاريخ چند هزار ساله اين خطه را بر اساس منابع خود روسها بيان کرد.يعنی استفاده کرد از منابعی که خود شوروی ها منتشر کردند و قبل از اينکه به فکر تجزيه آذربايجان بيافتند، اين منابع وجود داشته. به وسيله همان منابع اثبات کرد که اينها حرفهايی که می زنند، مبنای تاريخی، علمی و تاريخ جغرافيايی ندارد. نثر فارسی دکتر رضا هم تحت تاثير آن دوره ای است که در نوجوانی و جوانی تحت تاثير کسروی قرار داشت. البته سالهای بعد به کل از جهت فکری از مرحوم کسروی جدا شده بود. اما آن پاکيزه نويسی و فارسی زيبايی که دکتر رضا داشت، مديون سالهايی است که با مرحوم کسروی و در مکتب او کار می کرد. بخشی از شهرت عنايت الله رضا مديون ترجمه کتابهای نقد به کمونيسم روسی است. دکتر رضا به علت تسلطی که به زبان روسی داشت و ادبيات مارکسيستی را می شناخت، تقريباً می شود گفت که همزمان کتاب جيلاس را ايشان در تهران ترجمه کرد: طبقه جديد. کتاب ديگر جيلاس، گفت و گو با استالين. اينها کتابهای خيلی روشنگری بودند. علاوه بر اين تاليفات ديگر. شما ببينيد در عرصه ترجمه مهمترين کتابی که در نقد مارکسيسم و کمونيسم روسی در جهان نوشته شده، کتاب معروف برديايف، فيلسوف بزرگ شوروی است تحت عنوان مبانی و مفاهيم کمونيسم روسی که يک کتاب تئوريک و خيلی مهم و خيلی دشوار است. اين کتاب هنوز که هنوز است در دانشگاهها و مراجع معتبر جهان در حوزه مطالعات کمونيسم روسی مورد ارجاع قرار می گيرد.به کارهای ترجمه که در نقد استالينيسم بود، اشاره کرديد. ترجمه نوشته های بسياری از ناراضيان. او نوشته هايی هم درباره دوران ساسانيان دارد. در حوزه ايران شناسی، ايران قبل از اسلام و به ويژه دوره ساسانی، که سه کتاب ايشان ترجمه کرد، [کتابهای دکتر رضا] بدون اغراق تمام کتابها و مقالاتی که بعد از ترجمه کتابهای دکتر رضا منتشر شد، يکی از رفرانس های اصلی هر محقق و پژوهشگری بوده. دشوارترين کتابها را انتخاب می کرد. گاهی شما می ديديد که سه سال و نيم تا چهار سال صرف يک کتاب دويست صفحه ای می کرد. تمام اين ارجاعات را می رفت چک می کرد، مقابله می کرد. جغرافيای ايران را، دوست داشت. جغرافيای تاريخی ايران را اهميت می داد. رئيس دپارتمان دايره المعارف بزرگ اسلامی بود. تقريباً مفهوم جغرافيای تاريخی را در زبان فارسی مقدار زيادی مديون کوشش ها و تلاش های دکتر عنايت الله رضا هستيم. بپردازيم به ويژگی های اخلاقی عنايت الله رضا. در زمينه کار تحقيقی.دکتر رضا يک آدم منزوی بود. دسته بندی نداشت. اهل مريد و مرادبازی نبود. آدم بسيار صريحی بود. شايد در صراحتش تعارف برای کسی باقی نمی گذاشت. کار بد را بد می دانست. کتاب ضعيف، مقاله ضعيف را به صراحت می گفت. اهل مدارا و مماشات نبود. مهم اينست که آثار، کتابها و مقالات او سالهای سال تا زبان فارسی هست، مورد ارجاع تمام دوستاران تاريخ و جغرافيا و فرهنگ ايران خواهد بود. در هفته گذشته پس از درگذشت ايشان، جامعه ايران شناسان ايران و فرهنگ دوستان ايرانی در ايران و تهران چگونه از او ياد کردند؟يک شنبه درگذشت ايشان بود. سه شنبه تشييع شد، به خاک سپرده شد. روز چهارشنبه هم مراسم شان برگزار شد. در اين مراسم آقای سيد کاظم موسوی بجنوردی، سر ويراستار و مدير دايره المعارف صحبت کردند، دکتر اصغر دادمهر، دکتر صادق سجادی و چند تن ديگر از دوستارانش. دکتر فتح الله مجتبايی خاطرات خودش را در آن مجلس گفت. روزنامه شرق هم ويژه نامه ای به ياد دکتر عنايت الله رضا منتشر کرد.

تمام حقوق بر اساس قانون کپی‌رایت برای رادیو فردا محفوظ است.

__._,_.___

Reply to sender | Reply to group | Reply via web post | Start a New Topic

Messages in this topic (1)

Recent Activity: